Merkeziyetsiz Sosyal Medya

• En son YouTube un Cevheri Güvenin videosunu sansürlemesi sonrası, bu konuyu tekrar gündeme getirmek gerektiğini düşünüyorum.
• Aslında dünyadaki genel gidişat gelecekte sansürlerin daha da artma ve ifade hürriyetinin gittikçe olma ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. Batı dünyasındaki ülkelerde de bu yönde bir gidişat var, birgün ya bu yasaklar da nerden çıktı diyebiliriz. Neyse, bu ayrı bir konu.
• Öncelikle birazdan tavsiye edeceğim sitelerin hiçbirisi maalesef YouTube, Twitter gibi mecraların tam alternatifi olacak kadar gelişmiş değiller.
• Bir kere çok yeniler, arkaların büyük firmalar olmadığı için uygulamalar çok hızlı gelişmiyor ve algoritmaları kullanıcıları takip etmeme üzerine kurulduğu için diğerleri gibi öneriler vs çıkmıyor yahut YouTube kadar para kazandırmıyor.
• Ancak şuanda ciddi manada insan bluesky ve mastodon gibi merkeziyetsiz twitter alternatiflerine yönelmiş durumda. Ücretsiz ve reklamsız yeni mecraların ortaya çıkması ve gelişiyor olması kullanıcılara bir B planı sunuyor. Twitter Alternatifleri
• Büyük kurum ve firmaların birçoğu buralarda hesap açmaya ve aynı paylaşımları oralarda da yapmaya başladı zaten. Örneğin büyük gazeteler ve önemli gazeteciler özellikle bluesky (https://bsky.app/) da paylaşım yapıyorlar.
• Bu kapsamda özellikle gazeteci ve önemli figürlerin en azından bu mecraların bir tanesinde yedek bir hesap açması ve takipçilerine de hesap açmaları konusunda tavsiye vermesi geleceğe iyi bir hazırlık olacaktır. Bluesky tek platform olsa da mastodon da farklı instance laf yani birbiriyle haberleşen farklı siteler var. Çünkü merkeziyetsiz bir yapıya sahip.
• Dolayısıyla hesap açacakların, seçtikleri instance a dikkat etmeleri, özellikle de ifade özgürlüğü konusuna önem veren ve kullanıcı sayısı nispeten yüksek olan ve gelecekte kapanma ihtimali olmayan bir instance a yönelmeleri faydalı olacaktır. Tüm instanceların listesi https://joinmastodon.org/ sitesinde bulunmaktadır.
• Aslında mastodon merkeziyetsiz olduğundan özgürlük konusunda engellenemeyen bir yapıya sahip. Eğer bir instance içerisinde engellenseniz bile, başka bir tanesinde hesap açabilir, hatta evinizdeki servera siz bile bir tane kurabilirsiniz ve hesaplarınızı kimse engelleyemez. Bu da düşünülmeli. -Diğer yandan birkaç farklı platforma paylaşım yapmak zaman alıcı bir iş. Dolayısıyla şuan sayısı az olsa da bazı sosyal medya yönetim araçları üçüne birden paylaşım yapmayı destekliyor. Tabi özellikleri araştırılmalı. Fedica ( https://fedica.com/signup/) Buffer (https://buffer.com/resources/schedule-to-bluesky/) IFTT (https://ifttt.com/explore/how-to-crosspost-mastodon-twitter) Self-host edilebilen bir başka bir alternatif

https://github.com/louisgrasset/touitomamout

YouTube Alternatifleri

• Gelelim YouTube meselesine. Maalesef video barındırmak çok maliyetli olduğundan direk bir alternatif önermek çok zor. Vimeo gibi daha çok profesyonel kurumların kullandığı siteler var, ancak onlar da hem ücret yüksek hem de bilinen platformlar değil.
• Burada bahsetmek istediğim başka merkeziyetsiz bir platform var o da peertube. Ana site https://joinpeertube.org
• Fransız kar amacı gütmeyen kuruluş Framasoft tarafından geliştiriliyor. Bu yıl bir mobil app geliştirme hedefleri var.
• Onu da kendiniz barındırabilir veya başkalarının oluşturduğu bir server seçebilirsiniz. Gördüğüm kadarıyla 100 GB kadar izin veren instancelar var. Sınırsız olanlar da gördüm, aslında. Mesela şu https://indymotion.fr/signup
• Üyelik için başvuruyorsunuz. Duruma göre biz gazeteciyiz denilerek ekstra yardım istenebilir. Burada da tüm instanceların listesi var. https://joinpeertube.org/instances
• Tabi tüm gazetecileri bir yere toplamamak lazım, deneyip görmek için. Bunların dezavantajı bu mecralardan para kazanamıyorsunuz ve buradaki içerikler genelde ya gönüllü ya da bağış üzerinden dönüyor.
• Diğer bir alternatif tıpkı Mastodon gibi bunu da kendi server ınıza kurabilirsiniz ve bir medya kuruluşu böyle bir girişimde bulunabilir.