We hebben geen idee

Iedere dag dringen tientallen popliedjes ongewild onze oren binnen. In de supermarkt, op werk, bij moeder op de koffie; de Skyradio-terreur is niet meer te stoppen. Veel liedjes zingen we feilloos mee zonder erbij na te denken, zonder te weten wat de woorden zijn. Woorden die betekenisloze klanken zijn geworden. Totdat je geraakt wordt, tot er tussen de klanken door een fluisterstemmetje zegt: luister naar mij, ik wil je iets vertellen.

Jack Johnson – Never Know

Ik lag in de voorjaarszon op m’n rug op een trampoline, biertje in mijn hand. Ik was zestien. De wind aaide mijn armhaartjes, op de achtergrond zong Jack Johnson op een krakerige radio en ik wist zeker dat ik nog nooit zo gelukkig was geweest.

I heard this old story before
Where the people keep on killing for their metaphors
But don't leave much up to the imagination
So I want to give this imagery back
But I know it just ain't so easy like that
So I turn the page and read the story again and again and again

Jaren later – het moet minstens de vijfhonderdste keer geweest zijn dat ik het liedje luisterde – verstond ik plots de woorden: over verhalen die zo belangrijk zijn geworden dat mensen elkaar erom doodmaken, over het verlies van fantasie en voorstellingsvermogen, over de wens dat voorstellingsvermogen terug te brengen. Ik wist zeker dat niemand eerder zo precies mijn gedachten over geloof en leven in een liedje had gevat. Was het echt mogelijk dat deze perfecte muziek ook de perfecte tekst bevatte?

It sure seems the same with a different name

Au, dat deed pijn. Weg trampoline/roze wolk. Ik was dan wel een dromerige hippie, maar mensen die ‘het komt uiteindelijk toch allemaal op hetzelfde neer’ zeggen, die vond ik nog kortzichtiger dan Yvette Lont. Nee, het is niet allemaal hetzelfde en het is op zóveel niveaus zó fout dat te zeggen! De meerderheid van de wereldbevolking en al hun complexe, diepe geloofssystemen over één kam scheren in ruil voor je eigen modernspirituele gemoedsrust. “Het gaat uiteindelijk toch om de liefde.” Bah! Bedoelde mijn geliefde profeet Jack dit echt te zeggen? Ik voelde de tranen achter mijn ogen prikken.

We're breaking and rebuilding and we're growing, always guessing
Never knowing We're shocking but we're nothing
We're just moments, we're clever but we're clueless
We're just human, amusing and confusing
We're trying, but where is this all leading?
We'll never know…

Gelukkig, het liedje gaat verder. En ik kan Jack weer volgen, denk ik. Misschien bedoelde hij het toch niet op het ‘alles is liefde’-niveau. Misschien wilde hij alleen maar laten zien dat we als mensen eigenlijk geen flauw idee hebben waar we mee bezig zijn. Dat we zo graag in het middelpunt van de geschiedenis willen staan. Dat we zo graag alles willen begrijpen, willen geloven dat het zin heeft wat we doen. En dat alle religies en zingevingssystemen niet meer dan hoopvolle pogingen zijn dat te bereiken, maar dat we, als we echt eerlijk zijn, geen flauw idee hebben.

But after all we're just a bubble in a boiling pot
Just one breath in a chain of thought
We're moments just combusting
We feel certain but we'll never, never know

Niet ‘alles is liefde’, maar ‘we weten het allemaal niet, dus laten we mekaar vooral niet de hersens in slaan’. Gerustgesteld sluit ik mijn ogen, voel de zon op mijn huid, en neem nog een slok van m’n bier.

Verschenen in Zindroom nr. 3, 2015-2016